Διαταραχή της αυτοεκτίμησης και ναρκισσισμός

Διαταραχή της αυτοεκτίμησης και ναρκισσισμός

Άτομα με ναρκισσιστική οργάνωση προσωπικότητας τείνουν  να αντλούν επιβεβαίωση από παράγοντες  έξω από τον εαυτό τους. Η εικόνα και η εκτίμηση που έχουν για τον εαυτό τους  δεν είναι σταθερή και μεταβάλλεται αναλόγως με τις αποκρίσεις του περιβάλλοντος. Όλους μας ενδιαφέρει οι σημαντικοί άλλοι να μας κρίνουν θετικά και να μας αποδέχονται και μας είναι δυσάρεστο να μας απορρίπτουν. Ορισμένοι όμως άνθρωποι έχουν πολύ μεγαλύτερη ενασχόληση με τον εαυτό και με την εικόνα που δίνουν στους άλλους.

Η ασταθής αυτή αίσθηση για τον εαυτό εκδηλώνεται  με δύο ειδών συμπεριφορές. Άλλα άτομα μπορεί να προβάλλουν ιδιαίτερα τον εαυτό τους , να μιλούν για τα επιτεύγματά τους, να μονοπωλούν συζητήσεις και να απαιτούν να βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής. Είναι απαραίτητο για εκείνα να νιώθουν ότι προκαλούν τον θαυμασμό των άλλων για να διατηρήσουν την αυτοεκτίμησή τους.  Η ίδια ασταθής αίσθηση για τον εαυτό υπάρχει σε ανθρώπους στους οποίους είναι πολύ σημαντικό να αποφεύγουν την απόρριψη των άλλων και για να το επιτύχουν αυτό μπορεί να αποφεύγουν να είναι στο επίκεντρο της προσοχής, να είναι ντροπαλοί και διστακτικοί έτσι ώστε να μην εκθέσουν στους άλλους ελαττώματα και αδυναμίες τους.

Άτομα με ναρκισσιστική οργάνωση προσωπικότητας έχουν μία μεγαλειώδη αλλά και μία υποτιμημένη αίσθηση για τον εαυτό τους, οι οποίες εναλλάσσονται. Η αίσθηση του εαυτού ως «αρκετά καλού» με ελαττώματα και αδυναμίες δεν μπορεί να βιωθεί  και να γίνει αποδεκτή. Υπάρχει μία μεγαλειώδης αίσθηση εαυτού, η οποία κατακερματίζεται, όταν οι αδυναμίες και τα ελαττώματα κάνουν την εμφάνισή τους.

Η ασταθής αυτοεκτίμηση σχετίζεται με την χρήση των μηχανισμών άμυνας της εξιδανίκευσης και της υποτίμησης. Όταν ο εαυτός ενός ατόμου εξιδανικεύεται (δηλαδή βιώνεται ως τέλειος), υποτιμάται ο εαυτός άλλων ατόμων και αντιστρόφως. Η αίσθηση μεγαλείου και η υπεροχή που διακρίνουν τον ένα πόλο της εσωτερικής ζωής μπορεί να βιώνονται εσωτερικά ή να προβάλλονται σε άλλα άτομα (δηλαδή να βιώνονται άλλοι ως τέλειοι, αξιοθαύμαστοι και ο εαυτός υποτιμημένος).

Η συνεχής αναζήτηση του «τέλειου» ταλαιπωρεί άτομα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά. Επιδιώκουν μη ρεαλιστικά ιδανικά και είτε πείθουν τον εαυτό τους ότι έχουν επιτύχει τους στόχους τους (το μεγαλειώδες αποτέλεσμα) είτε αντιδρούν σε αποτυχίες νιώθοντας ατελείς και ελαττωματικοί (το καταθλιπτικό αποτέλεσμα). Η απαίτηση για τελειότητα εκφράζεται με χρόνια κριτική του εαυτού ή των άλλων (αυτό εξαρτάται από το αν υποτιμημένος εαυτός προβάλλεται στους άλλους) και έτσι το άτομο είναι διαρκώς ανικανοποίητο είτε από τον εαυτό του είτε στην σχέση του με τους άλλους.